Ustawa o sygnalistach kogo obowiązuje?
Obowiązek wprowadzenia systemu zgłaszania nieprawidłowości (tzw. whistleblowing) oraz ochrony sygnalistów nałożyła na państwa członkowskie Unii Europejskiej Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 grudnia 2021 roku. Początkowo dotyczyła ona firm z sektora publicznego i prywatnego zatrudniających powyżej 250 osób, a od 17 grudnia 2023 roku również mniejszych przedsiębiorstw od 50 do 249 osób.
Sygnaliści – od kiedy obowiązek?
Aby spełnić wymogi Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE 2019/1937) w Polsce stworzono Ustawę o ochronie sygnalistów, która już weszła w życie, a zacznie obowiązywać 25 września 2024 roku. Dlatego teraz jest najlepszy czas, by dowiedzieć się więcej na temat tego, jakie są obowiązki pracodawcy wobec sygnalistów.
Obowiązki pracodawcy w zakresie ochrony sygnalistów
Zgodnie z obowiązującą ustawą o sygnalistach w firmach należy zaprojektować i wprowadzić przejrzysty i skuteczny system zgłaszania naruszeń wewnętrznych, a co za tym idzie przeszkolić pracowników w temacie ochrony sygnalistów. Pomoże im to zrozumieć podstawowe zasady ochrony sygnalistów, ich prawa i obowiązki oraz rolę, jaką odgrywają w budowaniu kultury organizacyjnej firmy.
Najważniejszy obowiązek pracodawców wynikający z ustawy o sygnalistach 2024 to opracowanie procedury zgłoszeń wewnętrznych dotyczących naruszeń prawa określającej zasady ich przyjmowania i stworzenie kanałów. Co ważne procedura zgłoszeń wewnętrznych:
- ma być ustalona po konsultacjach z zakładową organizacją związkową albo zakładowymi organizacjami związkowymi (jeśli jest ich kilka) lub przedstawicielami osób świadczących pracę na rzecz podmiotu prawnego, wyłonionymi w trybie przyjętym w podmiocie prawnym, jeżeli nie działa w nim zakładowa organizacja związkowa,
- wchodzi w życie po 7 dniach od dnia ogłoszenia jej w firmie pracownikom,
- powinna być przekazana osobom ubiegającym się o pracę w danej firmie w momencie rozpoczęcia rekrutacji lub negocjacji poprzedzających zawarcie umowy,
- określa tryb postępowania ze zgłoszoną informacją o naruszeniach prawa.
Podmiot prawny powinien prowadzić rejestr zgłoszeń wewnętrznych i zadbać o ochronę danych osobowych sygnalistów.
Celem tych działań jest ułatwienie diagnozowania i sygnalizowania nieprawidłowości w firmie oraz ich eliminacja.
Konsekwencje za brak systemu zgłaszania naruszeń wewnętrznych
Osoby odpowiedzialne za ustanowienie procedury zgłoszeń wewnętrznych w firmie, które jej nie stworzą zgodnie z przepisami lub stworzą procedurę naruszającą ustawę, podlegają karze grzywny.
Karze podlegają również osoby:
- uniemożliwiające/utrudniające sygnaliście zgłoszenie lub stosujące wobec niej m.in. przemoc, groźbę czy działania odwetowe,
- ujawniające tożsamość sygnalisty,
- dokonujące zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, wiedzące, że do naruszenia prawa nie doszło.
Działanie zgodnie z ustawą o sygnalistach – podsumowanie
Nie posiadasz w firmie systemu zgłaszania naruszeń wewnętrznych? Nie przeszkoliłeś jeszcze w temacie sygnalistów swoich pracowników? Skorzystaj z mojego wsparcia. Szkolenia ochrona sygnalistów prowadzę stacjonarnie w firmach klientów lub online. Dostarczam wiedzę i pomagam opracować oraz wprowadzić odpowiednie procedury, by organizacje działały zgodnie z prawem. Wybierz dogodną dla siebie formę i skontaktuj się ze mną w celu omówienia szczegółów współpracy. Nie czekaj, by zdążyć przed 25 września 2024 r., gdy ustawa zacznie obowiązywać.
Zastanawiasz się, czy jestem odpowiednią osobą? Sprawdź referencje moich klientów. Znajdziesz je w pasku menu u góry strony.
