Whistleblowing co to?
Whistleblowing (ang. sygnalizowanie) to procedura raportowania o nieprawidłowościach, nieetycznych działaniach niezgodnych z prawem w organizacjach, m.in. o: korupcji, praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmy, naruszeniach w obszarze ochrony środowiska, zdrowia publicznego czy zamówień publicznych. Polega on na tym, że osoba związana z firmą zgłasza informację o przestępstwie lub nielegalnych działaniach. Zgłoszenia może dokonać wewnętrznie (zgodnie z opracowaną procedurą zgłoszeń wewnętrznych) oraz zewnętrznie do odpowiednich władz lub mediów.
We wspomnianej ustawie osoba posiadająca informację o naruszeniach związanych z pracą określana jest sygnalistą (ang. whistleblower).
Whistleblowing w Polsce – ochrona sygnalistów zgodnie z obowiązującą ustawą
Ustawa o ochronie sygnalistów w Polsce nakłada na organizacje szereg obowiązków. Jednym z nich jest zadbanie o odpowiednie środki ochrony dla osoby dokonującej zgłoszenia. Whistleblowing w Polsce, czyli ochrona sygnalistów w świetle prawa to przede wszystkim ochrona danych osobowych uniemożliwiająca osobom nieupoważnionym dostęp do informacji objętych zgłoszeniem (dotyczy to zarówno zgłoszeń wewnętrznych, jak i zewnętrznych). Ochrona sygnalistów obejmuje także zakaz podejmowania działań odwetowych lub gróźb ich zastosowania. Mowa tutaj o działaniach m.in. takich jak:
- odmowa nawiązania stosunku współpracy,
- wypowiedzenie lub rozwiązanie bez wypowiedzenia stosunku pracy,
- niezawarcie umowy po zakończeniu okresu umowy o pracę na czas określony,
- obniżenie wynagrodzenia,
- wstrzymanie awansu lub pominięcie przy awansie,
- zawieszenie w pełnieniu obowiązków pracowniczych,
- niekorzystna zmiana miejsca pracy lub rozkładu czasu pracy,
- negatywna ocena pracy,
- zastraszanie,
- wykluczanie,
- przymus.
Jeśli takie działanie będzie podjęte, pracodawca ma obowiązek udowodnienia, że nie było ono działaniem odwetowym. Sygnaliście, który doświadczył odwetu, przysługuje odszkodowanie.
Co ważne sygnalista może liczyć na ochronę wtedy, gdy jego zgłoszenie jest uzasadnione. Jeżeli ujawni nieprawdziwe informacje, osoba poszkodowana ma prawo do odszkodowania lub zadośćuczynienia.
Whistleblowing w Polsce – szkolenia dla firm
Potrzebujesz stworzyć w swojej firmie system zgłaszania naruszeń, który spełni wszystkie wymogi ustawy? Poprowadzę dla Ciebie i Twoich pracowników szkolenie z ochrony sygnalistów, a jeśli będzie taka potrzeba, pomogę stworzyć procedurę zgłaszania naruszeń dopasowaną do obowiązującego prawa i specyfiki Twojej organizacji. Skontaktuj się ze mną, by omówić szczegóły współpracy.
