Ocena ryzyka AML to ustawowy wymóg dla instytucji obowiązanych. Jest to dokument wpływający na sposób działań podejmowanych w celu przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Przeczytaj ten artykuł i dowiedz się, dlaczego jest on tak istotny i na czym polega ocena ryzyka AML inherentnego i rezydualnego oraz, jakie są ważne źródła informacji pomocne w jego stworzeniu.
Instytucje obowiązane, których dotyczy ocena ryzyka AML
Jeśli Twoja firma jest instytucją obowiązaną, to zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. 2022 poz. 593 ze zm.) – dalej ustawa AML, zobowiązana jest przeprowadzić tzw. ocenę ryzyka AML. Konieczność sporządzania tego dokumentu, określiła po raz pierwszy w/w ustawa, która weszła w życie 13 lipca 2018 roku.
Katalog instytucji obowiązanych stanowiących element polskiego systemu walki z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu jest bardzo szeroki. Jeśli nie masz pewności, czy Twoja firma się do nich zalicza, informację na ten temat znajdziesz w art. 2 ust. 1 ustawy AML.
Ocena ryzyka AML najważniejsze informacje
Ustawa AML (a dokładnie jej art. 193) przewiduje, że pierwsza ocena ryzyka instytucji obowiązanej powinna być sporządzona w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, czyli do 13.01.2019 roku. Na tym nie koniec. Instytucje obwiązane mają identyfikować i oceniać ryzyko związane z praniem pieniędzy oraz finansowaniem terroryzmu adekwatnie do swojej działalności, a przecież ryzyko w zakresie AML/CFT zmienia się bardzo dynamicznie. W związku z tym ustawodawca nałożył na instytucje obowiązane kolejny obowiązek, określony w art. 27 ust. 3 ustawy AML – aktualizację oceny ryzyka „w razie potrzeby, nie rzadziej jednak niż co dwa lata”. To kolejna ważna wytyczna dla wielu przedsiębiorców.
Każda instytucja obowiązana powinna sporządzić aktualizację oceny ryzyka w terminach do dnia:
- 13.01.2021 r.,
- 13.01.2023 r.
Wiele instytucji obowiązanych wykonało ocenę ryzyka w 2022 roku, uwzględniając wpływ ogromnych zmian w obszarze AML/CFT (szczególnie wybuch wojny w Ukrainie) na ich działalność.
Ocena ryzyka AML – ryzyko inherentne a rezydualne
Urząd Komisji Nadzoru Finansowego oczekuje, że minimalny standard, który trzeba uwzględnić opracowując AML ocena ryzyka powinien obejmować:
- ocenę ryzyka inherentnego (nieodłącznego, nieodzownego) występującego, gdy brak działań podjętych w celu zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia ryzyka i/lub ograniczenia jego efektów,
- wskazanie mitygantów ryzyka oraz poddanie ocenie ich efektywności,
- ocenę ryzyka rezydualnego pozostającego po wprowadzeniu procedur kontroli ryzyka, mitygantów oraz ocenę ich efektywności,
- zdefiniowanie planowanych działań w celu zarządzania ryzykiem rezydualnym (jeśli są planowane).*
Szkolenie AML/CFT dla biur rachunkowych.
Zainteresowany wzięciem udziału w kursie?
Ważne źródła informacji w procesie oceny ryzyka AML
Art. 27 ust. 2 ustawy wskazuje na dwa źródła, na których dobrze jest bazować w procesie oceny ryzyka. Są to:
- Krajowa Ocena Ryzyka,
- sprawozdanie Komisji Europejskiej w sprawie oceny ryzyka związanego z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu.
Oprócz tych dokumentów ważne są również m.in.: wyniki audytów wewnętrznych i zewnętrznych, dokumenty wewnętrzne instytucji obowiązanej, wiedza ekspercka, opracowania instytucji branżowych funkcjonujących w ramach obszarów nadzorowanych przez KNF czy opracowania instytucji międzynarodowych zajmujących się przeciwdziałaniu praniu pieniędzy – Financial Action Task Force (FATF), Moneyval, Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Ocena ryzyka AML – o czym pamiętać przy aktualizacji?
Aktualizując ocenę ryzyka AML pamiętaj:
- że nie ma ona określonego wzoru – dostosuj ją do swojej działalności,
- o uwzględnieniu zapisów najnowszego sprawozdania Komisji Europejskiej z dnia 27.10.2022 r., o którym mowa w art. 6 ust. 1-3 dyrektywy 2015/849 (czyli tak zwana Ponadnarodowa Ocena Ryzyka lub Ocena Ryzyka Unii Europejskiej) – zgodnie z art. 27 ust. 2 ustawy AML,
- o tym, że Generalny Inspektor Informacji Finansowej może zażądać przekazania przygotowanej oceny ryzyka – zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy AML.
UKNF (Urząd Komisji Nadzoru Finansowego) przeprowadzając kontrolę, szczegółowo bada, czy ocena ryzyka instytucji obowiązanej jest prawidłowa i definiuje działania podjęte w celu zapobiegania im.
Ważne, by w ocenie ryzyka AML uwzględnić czynniki ryzyka wskazane w art. 27 ust. 1 ustawy oraz stworzyć harmonogram planowanych działań z realnymi terminami. Istotne jest również zrozumienie różnic pomiędzy ryzykiem inherentnym a rezydualnym.
Jeżeli nie wiesz, jak prawidłowo, zgodnie z obowiązującymi przepisami przygotować ocenę ryzyka AML w Twojej firmie, masz jakiekolwiek wątpliwości lub potrzebujesz zaktualizować wiedzę swoich pracowników w tym obszarze, zapraszam do kontaktu. Mogę przeprowadzić dla Ciebie szkolenie AML/CFT lub audyt AML/CFT.
