Sposoby przeciwdziałania praniu pieniędzy, czyli przestępstwom finansowych, określają przepisy prawne Unii Europejskiej i ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2023 r., poz. 1124, ze zm.). Znajdują się w niej szczegółowe wytyczne odnośnie tego, gdzie i w jaki sposób można zgłosić naruszenia przepisów. Najważniejsze informacje na temat zebrałam dla Ciebie w tym artykule.
Na czym polega przeciwdziałanie praniu pieniędzy?
Przeciwdziałanie praniu pieniędzy w Polsce nazywane czasem potocznie „praniem brudnych pieniędzy” polega na gromadzeniu i analizie odpowiednich danych wskazanych w ustawie oraz zgłaszaniu podejrzanych działań lub przestępstw finansowych do odpowiednich instytucji. Chodzi o przestępstwa w zakresie wykorzystywania dochodów uzyskanych w sposób nielegalny z działalności przestępczej w celu wprowadzenia ich na rynek jako pochodzących z legalnych źródeł bądź pozyskiwania i przekazywania środków ze źródeł legalnych lub nie w celu wspierania organizacji terrorystycznych.
Przeciwdziałanie praniu pieniędzy zaczyna się od instytucji obowiązanych. To one zgodnie z ustawą w pierwszej kolejności oceniają ryzyko zaistnienia podejrzanych i niezgodnych z prawem działań finansowych wynikające z transakcji, jakie przeprowadzają z innymi firmami.
Procedura wewnętrzna, którą powinna posiadać każda instytucja obowiązana, określa sposoby zapobiegania praniu pieniędzy, w tym środki bezpieczeństwa finansowego. To tam w pierwszej kolejności należy szukać informacji odnośnie sposobów zgłaszania naruszeń.
Jeśli w instytucji obowiązanej pojawi się podejrzenie popełnienia przestępstwa prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, należy zawiadomić o tym GIIF w formie elektronicznej lub papierowej.
Przeciwdziałanie praniu pieniędzy – gdzie zgłosić naruszenie przepisów?
Odpowiedzialnym za nadzorowanie funkcjonowania polskiego systemu przeciwdziałania prania pieniędzy i finansowania terroryzmu działającym ponad instytucjami obowiązanymi, jest GIIF (Generalny Inspektor Informacji Finansowej), powoływany przez Prezesa Rady Ministrów. Przyjmuje on także zgłoszenia potencjalnych oraz rzeczywistych naruszeń prawa, zapewniając ochronę danych sygnalistów (osób dokonujących zgłoszeń) oraz osób podejrzanych o przestępstwo, których dotyczy zgłoszenie. Co ważne przekazanie zgłoszenia nie narusza obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej.
GIIF jest wspierany przez Departament Informacji Finansowej Ministerstwa Finansów. Pełni on rolę jednostki analityki finansowej i zajmuje się przyjmowaniem, analizą i przekazywaniem odpowiednim organom ujawnionych informacji finansowych.
W ramach sprawowanego nadzoru lub kontroli kontrolę sprawują także:
- Prezes NBP – w odniesieniu do podmiotów prowadzących działalność kantorową,
- KNF – w odniesieniu do instytucji obowiązanych przez nią nadzorowanych,
- Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa – w odniesieniu do spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych,
- prezesi sądów apelacyjnych – w odniesieniu do notariuszy,
- naczelnicy urzędów celno-skarbowych – w odniesieniu do instytucji obowiązanych, które kontrolują,
- wojewodowie lub starostowie – w odniesieniu do stowarzyszeń,
- ministrowie lub starostowie – w odniesieniu do fundacji.
Działania podejmowane przez GIIF w sytuacji podejrzenia prania pieniędzy i finansowania terroryzmu
GIIF może zażądać od instytucji obowiązanej blokady rachunków i wstrzymania transakcji, a także przekazania stosownych informacji i dokumentów. Jeśli zgłoszenie jest uzasadnione, powiadamia on prokuraturę, która stawia akty oskarżenia wobec podejrzanych osób.
GIIF co jakiś czas kontroluje również instytucje obowiązane pod kątem wypełniania przez nie obowiązków w zakresie przeciwdziałania prania pieniędzy i finansowania terroryzmu wynikających z ustawy. Wspierające go instytucje i organy także mogą powiadomić GIIF o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, przekazując posiadane informacje i dokumenty.
Skuteczny system przeciwdziałania praniu pieniędzy? Stwórz go z Walutą Wiedzy!
Poznaj skuteczne sposoby przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu na szkoleniu AML/CFT. Zgodnie z ustawą masz obowiązek przeszkolenia w tym temacie swoich pracowników. Pomagam stworzyć procedurę AML dopasowaną do specyfiki Twojej organizacji i przeprowadzam audyty AML.
Wybierz dogodną dla Ciebie formę szkolenia lub audytu (stacjonarnie w siedzibie firmy lub online) i skontaktuj się ze mną, by ustalić termin.
