Ustawa o ochronie sygnalistów z dnia 14 czerwca 2024 r., która weszła w życie 25 września 2024 roku, zobowiązuje większość firm i instytucje do stworzenia i wprowadzenia procedur zgłaszania nieprawidłowości. To ważny krok w kierunku transparentności i uczciwości organizacji. Ten artykuł to odpowiedź na pytanie – co może zgłosić sygnalista zgodnie z ustawą. Przeczytaj, jeśli jesteś przedsiębiorcą lub pracownikiem i dostrzegasz nieprawidłowości w firmie.
Co może zgłosić sygnalista?
Ustawa jasno wskazuje, co może zgłosić sygnalista. Są to naruszenia prawa, czyli działania bądź zaniechania niezgodne z prawem lub będące obejściem prawa, dotyczące:
- korupcji,
- zamówień publicznych,
- usług, produktów i rynków finansowych,
- przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,
- bezpieczeństwa produktów i ich zgodności z wymogami,
- bezpieczeństwa transportu,
- ochrony środowiska,
- ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego,
- bezpieczeństwa żywności i pasz,
- zdrowia i dobrostanu zwierząt,
- zdrowia publicznego,
- ochrony konsumentów,
- ochrony prywatności i danych osobowych,
- bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych,
- interesów finansowych Skarbu Państwa Rzeczypospolitej Polskiej, jednostki samorządu terytorialnego oraz Unii Europejskiej,
- rynku wewnętrznego Unii Europejskiej,
- konstytucyjnych wolności i praw człowieka i obywatela.
Dodatkowo przedsiębiorca może uwzględnić w procedurze zgłoszeń wewnętrznych opcję zgłaszania naruszeń regulacji wewnętrznych ustanowionych zgodnie z przepisami prawa i obowiązujących w firmie.
Sygnaliści kanały zgłoszeń
Pracodawcy zobowiązani są w myśl ustawy o sygnalistach stworzyć wewnętrzne kanały umożliwiające łatwe i bezpieczne składanie zgłoszeń ustnie lub pisemnie. Kanały muszą zapewniać ochronę danych osobowych zawartych w zgłoszeniu i uniemożliwiać dostęp do nich nieupoważnionym osobom.
Osoby uprawnione w firmie posiadają pisemne upoważnienie do przyjmowania zgłoszeń sygnalistów.
Zgłoszenia anonimowe sygnaliści
Procedura zgłoszeń wewnętrznych powinna również określać tryb postępowania z informacjami o naruszeniach prawa zgłoszonymi anonimowo. Jeśli podmiot prawny przewidzi takie rozwiązania, sygnalista może dokonać zgłoszenia w tej formie.
Zgłoszeń naruszenia prawa sygnaliści mogą również dokonać do odpowiedniego podmiotu prawnego, Rzecznika Praw Obywatelskich oraz organów publicznych.
Sprawny, przejrzysty i zrozumiały system zgłoszeń wewnętrznych, zapewniający poufność i ochronę przed działaniami odwetowymi, działa na korzyść pracodawcy. Pomaga mu funkcjonować zgodnie z prawem i zapobiegać naruszeniom oraz nieprawidłowościom. To również zachęta dla pracowników, by zgłaszali swoje podejrzenia za pośrednictwem kanału wewnętrznego oraz sposób na budowanie zaufania między pracodawcą a pracownikami.
Ustawa o sygnalistach – pomagam ją wdrożyć w organizacjach
Znasz już odpowiedź na pytanie – co może zgłosić sygnalista. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej w temacie sygnalistów i ich ochrony oraz zyskać pewność, że procedura zgłoszeń wewnętrznych w Twojej organizacji jest dostosowana do przepisów prawa i jej potrzeb, skontaktuj się ze mną. Prowadzę szkolenia ochrona sygnalistów stacjonarnie i online, podczas których przekazuję kompleksową wiedzę i rozwiewam wątpliwości.